Żylaki to potoczne określenie choroby kończyn dolnych, jaką jest przewlekła niewydolność żylna. Mówi się o nich wtedy, gdy żyły na nogach są poszerzone i wydłużone, poskręcane i wypukłe, w dodatku mają intensywnie niebieski lub wręcz fioletowy kolor.
Choć na niewydolność żylną cierpi wielu Polaków, to nie każda z tych osób wie, jak powstają żylaki, skąd się biorą, jak je leczyć i jak skutecznie im zapobiegać. Dlatego dzisiaj omówimy sobie 5 najważniejszych kwestii dotyczących żylaków.
Po pierwsze – przyczyny powstawania żylaków są niezależne od nas
Przewlekła niewydolność żylna jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, co oznacza, że jest niezależna od nas. Przyczyną są nieprawidłowości w budowie zastawek żylnych (np. zbyt mała ich ilość) lub zaburzenia ściany żył (np. osłabienie ściany i zwiększona podatność na rozciąganie). Mogą one zaburzać przepływ krwi, co prowadzi do poszerzenia i wydłużenia żył oraz powstawania żylaków.
Po drugie – czynniki środowiskowe mogą przyspieszać rozwój żylaków
Oprócz czynników genetycznych istnieją także czynniki środowiskowe mogące przyspieszać powstawanie żylaków. Należą do nich:
- nadwaga i otyłość,
- długotrwałe stanie (związane np. z pracą zawodową),
- długotrwałe przebywanie w wysokiej temperaturze,
- dźwiganie ciężarów,
- przebyte urazy i operacje nogi.
W dodatku częstość występowania żylaków rośnie z wiekiem, choć możliwe są żylaki w młodym wieku. Na żylaki na nogach bardziej narażone są także kobiety w ciąży, ponieważ wtedy zwiększa się objętość krwi oraz pojawia się ucisk na żyły przez powiększoną macicę.
Po trzecie – żylaki kończyn dolnych powinno się leczyć
Jeżeli żylaki stanowią jedynie problem natury estetycznej i nie powodują żadnych dolegliwości, leczenie nie jest konieczne. Wskazaniem do jego rozpoczęcia są za to następujące objawy:
- obrzęki i bóle nóg utrudniające codzienne funkcjonowanie,
- zmiany zapalne i przebarwienia skóry na łydce i w okolicy kostki,
- silny ból, zaczerwienienie, bolesne, napięte stwardnienie na przebiegu żylaka przypominające napięty sznur (mogą oznaczać zapalenie żyły),
- krwawienie z żylaka.
W razie wystąpienia powyższych objawów wskazana jest niezwłoczna konsultacja lekarska i rozpoczęcie leczenia. Stosuje się tabletki na żylaki zawierające m.in. diosminę, trokserutynę, rutozyd czy wyciąg z kasztanowca. Dobre efekty daje także maść na żylaki o podobnym składzie, co doustny lek na żylaki. Przy żylakach wskazane jest także leczenie uciskowe.
Po czwarte – żylaki nóg można usunąć
Niewielkie żylaki i pajączki naczyniowe można usuwać przy pomocy leczenia chirurgicznego. Najczęściej stosuje się jedną z dwóch metod leczenia zabiegowego: skleroterapię lub laserowe usuwanie pajączków. O tym, która z nich sprawdzi się lepiej w danym przypadku, decyduje lekarz na podstawie obrazu klinicznego pacjenta.
Powikłania żylaków, takie jak stany zapalne żylaków i skóry, przebarwienia, niegojące się owrzodzenia czy silne dolegliwości bólowe, są wskazaniem do przeprowadzenia leczenia operacyjnego. Podczas operacji najczęściej przecina się lub wysoko podwiązuje żyły, wycina się żylaki lub całkowicie usuwa żyły. Warto dodać, że wybrane zabiegi na żylaki są refundowane przez NFZ.
Po piąte – występowanie czynników ryzyka powinno skłonić do stosowania profilaktyki żylaków
Każda osoba, u której występują czynniki ryzyka, powinna stosować profilaktykę żylaków. Zapobiegać ich powstawaniu można poprzez3:
- częsty odpoczynek z uniesionymi nogami,
- unikanie noszenia skarpetek i podkolanówek z silnym ściągaczem,
- noszenie wyrobów uciskowych typu pończochy na żylaki,
- unikanie noszenia obcisłych ubrań i butów na obcasie,
- walkę z nadmiarem kilogramów (nadwagą i otyłością),
- unikanie zakładania nogi na nogę i siedzenia na nodze,
- uprawianie aktywności fizycznej,
- unikanie długiego stania,
- unikanie długich i gorących kąpieli.
Powyższych zaleceń najlepiej zacząć przestrzegać, jeszcze zanim pojawią się pierwsze objawy żylaków.
Bibliografia:
- Frołow M., Żylaki, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63354,zylaki (dostęp: 2022.07.08.)).
- Frołow M., Leczenie żylaków, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2015 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/64132,leczenie-zylakow (dostęp: 2022.07.08.)).
- Frołow M., Profilaktyka żylaków, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63361,profilaktyka-zylakow (dostęp: 2022.07.08.)).
